خداحافظی غبارآلود اصفهان با  بهار

 شیرین شفیعی| اصفهان- خبرنگار:

 هنوز جشن باران و هوای پاک بهاری در اصفهان تمام نشده بود که توده گرد و غبار از راه رسید و خبر از آغاز فصل طوفان‌های خاک در هوای اصفهان داد.

آخرین هفته از فصل بهار در اصفهان، یک شروع طوفانی داشت. امسال پس از مدت‌ها باد و باران بهاری تا خردادماه نیز ادامه یافت اما ناگهان ورق برگشت و وقتی شهر از خواب بیدار شد، توده سنگینی از گرد و غبار اصفهان را فراگرفته بود و کیفیت هوا براساس شاخص‌های سازمان محیط‌زیست روی عدد 306 یعنی وضعیت بحرانی قرار داشت.

براساس اعلام مرکز پایش کیفیت هوای اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان اصفهان، طی 24 ساعت منتهی به ساعت 7 صبح روز شنبه میانگین شاخص کیفی هوا در ایستگاه‌های میدان احمدآباد اصفهان 177، خیابان رودکی 176، خیابان استانداری 173، چهارباغ خواجو 183 و بزرگراه خرازی 165 ثبت شد که نشانگر هوایی ناسالم برای عموم بود.


باد، کانون‌های بحران را بیدار کرد

چند ساعت بعد، شاخص کیفیت هوا به 364 یعنی وضعیت خطرناک رسید و انتقادات رسانه‌ها از سکوت مسئولان پیش‌بینی هوا و ندادن هشدار درباره این بحران بالا گرفت. بر اساس جدول استاندارد شاخص کیفیت هوا، این شاخص از صفر تا 50 هوای پاک، 51 تا 100 هوای سالم، 101 تا 150 ناسالم برای گروه‌های حساس، 151 تا 200 ناسالم برای عموم، 201 تا 300 بسیار ناسالم و 301 تا 500 خطرناک را نشان می‌دهد.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان دلیل این آلودگی هوا را وزش باد با سرعت 60 کیلومتر بر ساعت در استان سمنان و فعال شدن کانون‌های گرد و غبار در این استان اعلام می‌کند و می‌گوید: کانون‌های گرد و غبار سجزی و انارک نائین هم به‌صورت درون‌استانی فعال شده‌‍‌اند و به گرد و غبارهای برون استانی پیوستند و شرایط حادی را از نیمه‌شب جمعه ایجاد کردند.

«منصور شیشه‌فروش» با اشاره به تشکیل شورای مدیریت بحران در استانداری، تاکید می‌کند: درباره وضعیت ایجاد شده اطلاع‌رسانی انجام شد و اقداماتی برای مهار بحران در دستور کار قرار گرفت. البته در استان 16 کانون بیابانی گرد و غبار شناسایی شده که اداره کل منابع طبیعی در آنها اقدام به کاشت 300 هزار هکتار جنگل دست‌کاشت، تاغزار و همچنین مالچ‌پاشی کرده و هنوز هم فعالیت آنها ادامه دارد.

 
خاموشی صنایع آلاینده  توصیه به خانه‌نشینی 

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان کنترل خودروها در محدوده زوج و فرد، جلوگیری از فعالیت صنایع آلاینده و آگاهی‌رسانی به مردم درباره پرهیز از حضور گروه‌های حساس از جمله بیماران قلبی- ریوی، زنان باردار و کودکان در فضای باز و ورزش نکردن در پارک‌ها و توصیه به استفاده از ماسک استاندارد را بعضی از برنامه‌های شورای مدیریت بحران برای پشت سرگذاشتن این بحران بیان می‌کند و می‌گوید: شدت آلودگی تا اواخر روز بعد ادامه دارد و کم‌کم از بعدازظهر از شدت گرد و غبار کاسته خواهد شد.

شیشه‌فروش کاهش شدید کیفیت هوا و افزایش آلاینده‌ها را در نقاط شرقی، شمالی و بخش مرکزی استان محسوس می‌داند و یادآور می‌شود: در فصل گرما، الگوهای تابستانی باد از شرق می‌آید و کانون‌های گرد و غبار دارای منشأ خارجی (عراق، عربستان)، برون استانی (سمنان، خوزستان) و درون استانی هستند که گرد و غبار کنونی در اصفهان حاصل کانون‌های برون استانی و درون استانی است.


گردوغبار قابل پیش‌بینی نبود

از سوی دیگر کارشناس پیش‌بینی هوای استان اصفهان در واکنش به موج انتقادات درباره عملکرد ضعیف هواشناسی برای هشدار به مردم درباره این بحران، به همشهری می‌گوید: ناپایداری‌های بهاری امسال تا خردادماه نیز ادامه یافته اما با نزدیک شدن به آغاز فصل تابستان، کم‌کم شکل ناپایداری‌های جوی از رگبار و رعد و برق به وقوع ریزگردها و پدیده گرد و خاک تغییر می‌کند. «حجت‌الله علی‌عسگریان» پیش‌بینی برخی از پدیده‌های جوی را بسیار مشکل می‌داند و توضیح می‌دهد: توده گرد و خاکی که وارد استان اصفهان شده، فعالیت خود را از ساعت 11 تا 12 نیمه‌شب آغاز کرده و محل شکل‌گیری این توده نیز استان سمنان و شمال اصفهان بوده است. 

همه این شرایط باعث شده بحران آلودگی گرد و غبار در استان ما قابل پیش‌بینی نباشد. او در ادامه با اشاره به کمبود امکانات و زیرساخت‌های کافی برای برداشت داده‌های هواشناسی در استان اصفهان می‌گوید: کمبود امکانات گاهی باعث دشواری پیش‌بینی پدیده‌های پرسرعتی مانند هجوم ریزگردها می‌شود، به‌ویژه در استان اصفهان که گستره کویر در آن زیاد است، تعداد داده‌های هواشناسی بسیار اندک هستند و ابزار کافی برای پیش‌بینی بحران‌های این‌چنینی در اختیار نداریم. کارشناس پیش‌بینی هوای استان اصفهان پدیده قالب اوایل این هفته در استان را وجود نقاط غبار‌‌آلود اعلام می‌کند و می‌افزاید: تا اواخر یک‌شنبه کم‌کم از شدت این پدیده در بیشتر مناطق کاسته می‌شود، اما امکان تداوم این پدیده در مناطق مرکزی و شرقی استان وجود دارد، دمای هوا نیز تغییر محسوسی نخواهد داشت. 


یک شبه نمی‌توان بحران را مدیریت کرد

«یک هکتار جنگل، سالانه 7 تن ریزگرد را جذب می‌کند اما زمانی که جنگل‌ها را از بین می‌بریم، جاده و سد درست می‌کنیم و مسیر رودخانه و دریاچه‌ها را خشک می‌کنیم، مثل این است که دیوارهای خانه‌ای را خراب کنیم و فقط با یک سقف و ستون بخواهیم آن را سر پا نگه داریم.»
«اسماعیل کهرم»، کارشناس محیط‌زیست با بیان این مطلب می‌افزاید: مدیریت بحران کشور به دلیل فقدان آموزش و بودجه فلج است و با تخریب‌زیست‌بوم و جنگل‌ها در این سال‌ها یک شبه نمی‌توان مدیریت بحران کرد. 
او تالاب گاوخونی را مادر ریزگردها می‌خواند و می‌افزاید: ریزگردها در جهت باد به اطراف حرکت می‌کنند، البته ریزگردها فقط منبع داخلی ندارند و از کشورهایی مانند شمال آفریقا، تونس، مراکش، عربستان، سوریه، ترکیه و عراق به سمت ایران روانه می‌شوند، به این ترتیب کشور ما به‌عنوان دریافت‌کننده ریزگرد قرار می‌گیرد که در این شرایط مدیریت بحران معنایی ندارد زیرا از کنترل ما خارج است.